بنگاههای کوچک و متوسط ستون فقرات اقتصاد اروپا را تشکیل میدهد. ازاینرو، دولتهای اروپایی برنامههای متنوعی را برای حمایت از این شرکتها، بهویژه شرکتهای کوچک و متوسط فعال در حوزه فناوری بالا، طراحی و اجرا میکنند.
کمیسیون اروپا دسترسی به منابع مالی را از طریق نهادهای مالی محلی در کشورهای اتحادیه اروپا فراهم میکند. انواع مختلف تأمین مالی شامل وامها، تأمین مالی خرد، ضمانتنامه، سرمایهگذاری و مشارکت از طریق صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر یا فرشتگان کسبوکار است. این حمایتها مزایایی مانند کاهش نرخ بهره، افزایش سقف تأمین مالی یا سهلگیری در وثیقهها را به دنبال دارد. مدیریت این برنامههای تأمین مالی اغلب بر عهده «بانک سرمایهگذاری اروپا (EIB)» و «صندوق سرمایهگذاری اروپا (EIF)» است. همچنین کمیسیون اروپا سازمان اجرایی بنگاههای کوچک و متوسط (EASME) را برای مدیریت برنامههای پشتیبانی SMEها و نوآوری راهاندازی کرده است.
برخی از برنامههای حمایتی اتحادیه اروپا به شرح زیر است:
- برنامه افق ۲۰۲۰ (Horizon 2020) و برنامه افق اروپا (Horizon Europe): بزرگترین برنامه پژوهش و نوآوری در اتحادیه اروپا بود که با ۸۰ میلیارد یورو بودجه در طول بیش از ۷ سال (۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰) با هدف جذب سرمایهگذاری خصوصی و بهرهمندی ایدههای ناب از آزمایشگاه به بازار ارائه شد. در افق ۲۰۲۰، توجهی ویژه به کسبوکارهای کوچک و متوسط شد. کمک به معرفی ایدههای جدید این بنگاهها به بازار و سپس کمک به توسعه بیشتر این ایدهها از جمله نکات مهم برنامه در حوزه کسبوکارهای کوچک و متوسط بود. پس از پایان دوره افق ۲۰۲۰، برنامه حمایت از پژوهش اتحادیه اروپا تحت عنوان افق اروپا مربوط به سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۷ با بیش از ۹۵٫۵ میلیارد یورو به عنوان بزرگترین برنامه حمایتی در جهان کار خود را آغاز کرده است.
- برنامه رقابتپذیری بنگاهی و بنگاههای کوچک و متوسط (COSME): هدف این برنامه تسهیل دسترسی بنگاههای کوچک و متوسط به منابع مالی در تمام فازهای دوره عمر بنگاه (خلق، گسترش یا واگذاری کسبوکار) است. در قالب این برنامه ضمن ایجاد دسترسی آسانتر به ضمانتنامه، وام و سرمایه برای کسبوکارها، حمایتهای مالی اتحادیه اروپا از طریق نهادهای مالی محلی در کشورهای عضو به شرکتها ارائه میشود و فراهم میشود.
- تأمین مالی اتحادیه اروپا برای نوآوران (InnovFin): راهکار مشارکتی گروه بانک سرمایهگذاری اروپا (EIB و EIF) و کمیسیون اروپا در قالب برنامه پژوهش و نوآوری افق ۲۰۲۰ بود. InnovFin دربردارنده مجموعهای یکپارچه و مکمل از ابزارهای مالی و خدمات مشاورهای است که کل زنجیره ارزش پژوهش و نوآوری را پوشش میداد.
- صندوق اروپایی سرمایهگذاریهای راهبردی (EFSI): این صندوق رکن اصلی طرح سرمایهگذاری اروپا است و «پنجره اختصاصی SME» با سرمایه ۵/۵ میلیارد یورویی دارد که وام یا ضمانتنامهها را از طریق EIF در اختیار بنگاههای کوچک و متوسط قرار میدهد. همچنین از طریق EFSI، امکان مشارکت با بخش خصوصی و سرمایهگذاری خطرپذیر روی شرکتهای نوآفرین پرپتانسیل و شرکتهای درحالرشد و نیز اعطای وام به SMEهای پرمخاطره (فعال در حوزه پژوهش و نوآوری یا فعالیتهای اجتماعی) فراهم شده است. این حمایتها فراتر از خدمات EIF یا دیگر ابزارهای مالی اتحادیه اروپا است.
- برنامه اتحادیه اروپا برای اشتغال و نوآوری اجتماعی (EaSI): ابزار تأمین مالی در سطح اتحادیه اروپا برای تشویق اشتغال باکیفیت و پایدار، تضمین فراگیری اجتماعی، مبارزه با فقر و بهبود شرایط کاری است. گروه هدف این ابزار اقشار آسیبپذیر، بنگاههای خرد و بنگاههای اجتماعی است. در قالب این برنامه وامهای خرد تا ۲۵هزار یورو برای بنگاههای خرد و اقشار آسیبپذیری ارائه میشود که درصدد راهاندازی یا توسعه یک شرکت خرد هستند. همچنین سرمایهگذاری تا ۵۰۰هزار یورو روی بنگاههای اجتماعی صورت میگیرد.
- شورای نوآوری اروپا (EIC): این برنامه که در قالب برنامههای افق ۲۰۲۰ طراحی شده است، برنامه پرچمدار اروپا برای شناسایی، توسعه و افزایش مقیاس فناوریها و نوآوریهای خطشکن است. طرحهای مختلف تأمین مالی، سرمایهگذاری، شتابدهی کسبوکار با تکیه بر خدمات مشاوره و آموزش برای حمایت از شرکتهای نوآفرین، نوآور و فعال در حوزه فناوریهای خطشکن از طریق این برنامه اجرا میشود.
- تسهیلات ضمانتنامه بخش فرهنگی و خلاق (CCSGF): در قالب برنامه «اروپای خلاق»، به واسطههای مالیای ضمانتنامه ارائه میشود که منابع مالی لازم برای برنامههای بخش فرهنگی و خلاق را تأمین میکنند. این برنامه با وام و دیگر ابزارهای مالی از بنگاههای خلاق حمایت میکند. همچنین در این برنامه به واسطههای مالی برای درک بهتر نیازهای پروژههای فرهنگی و خلاق آموزش داده میشود.
- ۸ میلیارد یورو برای پشتیبانی از ۱۰۰هزار کسبوکار اروپایی: این منابع برای حمایت از ۱۰۰هزار کسبوکار آسیبدیده از کرونا در نظر گرفته شده است. این تسهیلات از طریق بانکهای محلی به متقاضیان ارائه میشود.
در کنار این برنامههای حمایتی، کشورهای مختلف معافیتهای مالیاتی و گمرکی را نیز برای حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط در نظر گرفتهاند.