خودکارسازی و هوش مصنوعی[۱] (AI)، ماهيت کسب‌وکار را دگرگون می‌کند و به رشد اقتصادي از طريق افزايش بهره‌وری کمک می‌کند. از سوی ديگر اين فناوری‌ها به تحول مشاغل و محيط کاری منجر می‌شود. ماشين می‌تواند بخش زيادی از وظايف نيروي کار را انجام دهد، کار او را تکميل کند و حتی کارهای پيچيده را به بهترين نحو ممکن انجام دهد. در نتيجه برخي از جايگاه‌های شغلی هم‌زمان با توسعه فناوري کاهش می‌یابد و حذف می‌شود، برخی ارتقا می‌یابد و بخش زيادی از مشاغل تغيير می‌کند. با توجه به تبعات توسعه فناوری، جامعه بايد خود را براي تطبيق و دست و پنجه نرم کردن با شرايط جديد آماده کند و نيروی انسانی نيز با کسب مهارت‌های جديد و تطبيق با ماشين‌هایی که به صورت موازی مشغول به کارند، از فرصت‌های موجود استفاده کند. شايد لازم باشد برخی از جايگاه‌های شغلی در حال حذف به سمت موقعيت‌های شغلی جديد و ارتقايافته انتقال يابد. در اين مقاله به فرصت‌ها و چالش‌های موجود اشاره شده است.
۱- تسريع روند پيشرفت خوکارسازی و هوش مصنوعی موجب ايجاد فرصت‌های جديد در کسب‌وکار، جامعه و اقتصاد خواهد شد.
- در کنار خودکارسازی صنعتیِ سنتی و ربات‌های پيشرفته، با نسل جديدی از سيستم‌های خودکار روبه‌رو هستيم که کاربرد آن را در خودروهای خودران و بدون راننده تا دستگاه‌های پيشرفته موجود در فروشگاه‌هاي مواد غذايی می‌توان مشاهده کرد. هوش مصنوعی در سال‌های اخير پيشرفت فراوانی کرده است و قابليت محاسبات و پردازش حجم انبوه داده‌ها با استفاده از فناوری‌های پيشرفته ميسر شده است.
- فناوری‌های جديد موجب ارزش‌آفريني در محصولات و خدمات متنوع و در نتيجه افزايش رشد اقتصادی شده است. با توجه به اينکه ميانگين رشد بهره‌وری نيروی انسانی (به عنوان يکي از محرک‌های اصلی رشد اقتصادی) در آمريکا و بيشتر کشورهای اروپايی از ۲٫۴ درصد در سال‌های قبل از ۲۰۱۰ به حدود ۰٫۵ درصد در سال ۲۰۱۴ رسيده است و در حال کاهش بود، استفاده وسيع از فناوری خودکارسازی و هوش مصنوعی می‌تواند اين روند را معکوس کند و به افزايش رشد اقتصادی منجر شود.
۲- چگونگی تاثيرگذاری هوش مصنوعی و خودکارسازی بر مشاغل
- گرچه فناوری‌های جديد براي جامعه و کسب‌وکار فوايد بسيار زيادی داشته است، باید برای مواجه شدن با تبعات و تاثيرگذاری خودکارسازی بر جايگاه‌های شغلی نيز آماده شد.
- حدود نيمی از فعاليت‌هایی[۲] (نه مشاغل) را که کارگران انجام می‌دهند، می‌توان خودکارسازی کرد. بررسی بيش از ۲۰۰ فعاليت کاری در بيش از ۸۰۰ جايگاه شغلی نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از فعاليت‌ها را به راحتی می‌توان خودکارسازی کرد. بيشتر فعاليت‌های قابل جايگزينی با فناوری، ماهيت فيزيکی دارد و و در محيط‌های قابل پيش‌بينی و ساختاريافته انجام می‌شود؛ مانند جمع‌آوری و پردازش اطلاعات. تقريباً همه مشاغل تحت تاثير خودکارسازی قرار می‌گيرد، اما فقط پنج درصد از آن‌ها در حال حاضر قابليت جايگزينی با فناوری را دارند.
- برخی از موقعيت‌های شغلی تا سال ۲۰۳۰ از بين می‌رود يا کاهش چشم‌گيری خواهد يافت. طبق بررسی‌های مکینزی و بر اساس يک سناريوي معتدل، ممکن است ۱۵ درصد از نيروی کار جهاني يا حدود ۴۰ ميليون کارگر در بازه زماني ۲۰۱۶-۲۰۳۰ با خودکارسازی جايگزين شود. البته در بازه زمانی مشابه، فرصت‌های شغلی جديدی نيز ايجاد می‌شود. افزايش بهره‌وری و رشد اقتصادی ناشی از پويايی کسب‌وکار موجب ايجاد مشاغل جديد می‌شود. پيش‌بينی می‌شود مشاغلی که در حال حاضر حتی قادر به تصور آن نيستيم تا سال ۲۰۳۰ جزء ده درصد از موقعيت‌های شغلی جدیدِ ايجادشده باشد. علاوه بر اين فناوری تاکنون هميشه به ايجاد مشاغل جديد کمک کرده است. براي مثال فعاليت‌های مرتبط با توسعه نرم‌افزار، سخت‌افزار يا تحليل اطلاعات.
۳- چالش‌ها و تحولات کليدی مشاغل
- گرچه بر اساس اغلب سناريوهاي احتمالی، تا سال ۲۰۳۰ مشاغل جديد مانع ايجاد بحران شغل می‌شود، اما نحوه تحولات اتوماسيون و هوش مصنوعی نيز تاثير زيادی بر آينده کاری دارد. هم‌زمان با تغيير موقعيت‌های شغلی، باید آگاهي و مهارت‌های لازم را به دست آورد و مشاغل را با هدف هماهنگی هرچه بيشتر نيروی انسانی و فناوري بازطراحی کرد. طبق بررسی‌ها، پلتفرم‌های ديجيتال موجب افزايش شفافيت، رضايت شغلی و در نتيجه بهبود بهره‌وری می‌شود و از طرفی کارکنان برای بقای شغلی خود در سال‌های آتی باید به يادگيری مهارت‌های متنوع بپردازند.
[۱] artificial intelligence
[۲] Activities
منبع: