اين مقاله در تاريخ ۲۹ مهر ۱۳۹۷ در صفحه مدیران روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شده است و در ادامه تقدیم می‌شود.
در جام جهانی ۲۰۱۸ همه توجهها روی تیم فرانسه متمرکز بود؛ تیمی که پس از شکست در دو جام جهانی قبلی، در این دوره به خوبی ظاهر شد. بهمنظور شناسایی آموزه‌های موفقیت این تیم برای کسب‌وکارها، مصاحبهای با سرمربی تیم، دیدیه دشامپ و بازدیدی از دفاتر آموزشی تیم انجام شده است.
بررسیها نشان می‌دهد که قهرمانی فرانسه در جام جهانی ۲۰۱۸ درنتیجه راهبرد بلندمدت فدراسیون فوتبال این کشور به دست آمده است. این راهبرد در کنار رهبری سرمربی باتجربه تیم، دیدیه دشامپ، به ایجاد تیمی جوان و باانگیزه کمک کرد که عمل‌گرا و جذاب است و به موفقیت دست یافت. دشامپ، فلسفه خاص خود درباره هنر رهبری و اهمیت شنیدن، اعتبار و اعتماد را دارد. فدراسیون فوتبال فرانسه در سال ۲۰۱۲ دشامپ را بهعنوان سرمربی تیم انتخاب کرد و همچنین رفتارهای هوشمندانهای را اجرا کرد که سازمان‌ها و کسب‌وکارها می‌توانند درس‌های بزرگی از آن بیاموزند. پنج رفتار هوشمندانه در این مقاله بیان شده است:
-
تشخیص و سنجش موفقیت
فرانسه در دهه ۱۹۷۰، یعنی پیش از سایر تیم‌های ملی، تصمیم به پرورش فوتبالیست‌های جوانی گرفت که الگوی سنجش موفقیت کشور خواهند بود. فدراسیون فوتبال این کشور هر ساله آکادمی‌های فوتبال کشور را بر اساس معیارهایی مانند دستاوردهای آموزشی جوانان و تعداد بازیکنانی که در حال عقد قراردادهای حرفه‌ای هستند، رتبه‌بندی می‌کند. این جدول لیگ آکادمی‌های جوانان، اعتبار آکادمی برای شناسایی و توسعه استعدادها را افزایش می‌دهد. برای مثال، المپیک لیون طی شش سال اخیر در صدر جدول قرار داشته است. سه نفر از فارغ‌التحصیلان آکادمی این تیم عضو تیم ملی فرانسه در جام جهانی ۲۰۱۸ بودند.
کسب‌وکارها نیز مانند تیم فوتبال فرانسه، می‌دانند که سودآوری تنها راه سنجش موفقیت شرکت نیست: فرصت‌های توسعه فردی، داشتن ذی‌نفعانی خرسند که رابطه عاطفی با شرکت دارند و زیرساختی که امکان زندگی متعادل و کامل را فراهم می‌کند، به اندازه درآمد شرکت اهمیت دارد.
-
خروج از منطقه راحتی
مسافرت، ذهن افراد را گسترش می‌دهد و به‌ویژه برای بازیکنان فرانسه، یادگیری را تسریع کرده است. تعداد بازیکنان خارجی فرانسه بیشتر از سایر لیگ‌های بزرگ اروپا است. نوزده نفر از ۲۳ عضو تیم ملی فرانسه در جام جهانی ۲۰۱۸، در لیگ‌های خارجی بازی می‌کنند یا سابقه بازی در تیم‌های خارجی را دارند و سه نفر از رهبران جوان تیم ـ‌پوگبا، واران و گرینزمن‌ـ در سنین نوجوانی به تیم‌های خارجی منتقل شده‌اند. این سه نفر در طول جام جهانی، مهارت‌های رهبری‌ای را از خود به نمایش گذاشتند که معمولاً در بازیکنان مسن‌تر مشاهده می‌شود. برای مثال، پوگبا پیش از مسابقه‌ها در رختکن سخنرانی‌های انگیزاننده داشت. او پیش از بازی فینال می‌گفت: «نمی‌دانم در طول زندگی کاری خود چند مسابقه خواهیم داشت، اما این بازی، مسابقه‌ای است که همه چیز را تغییر می‌دهد. … امروز اجازه نمی‌دهیم تیم دیگری، آنچه که حق ما است، به دست آورد. … می‌خواهم مانند جنگجویان و رهبران وارد زمین بازی شویم.» واران و گرینزمن نیز در وقت استراحت بین دو نیمه برای کمک به تیم سخنرانی کردند.
کارکنان سازمان‌ها که از طریق مواجهه با محیط‌های فرهنگی و زبانی متفاوت یا تغییر مرزهای فردی خود با روش‌های مختلف، منطقه راحتی خود را ترک می‌کنند، به مهارت‌های حیاتی تطبیق‌پذیری و انعطاف‌پذیری مجهز می‌شوند. این مهارت‌ها به آن‌ها در مدیریت سناریوهای حرفه‌ای چالش‌برانگیز کمک می‌کند.
-
حفظ انگیزه درونی
عوامل محیطی، نقشی حیاتی در توسعه استعدادها دارد. مسابقات فوتبال زیر ۱۹ سال فرانسه، که شامل بازیکنان برتر آکادمی‌ها است، اغلب در مراکز چند منظوره شهری در حومه شهرها برگزار می‌شود. ورود به زمین بازی رایگان است و همه می‌توانند در این مراکز حضور داشته باشند.
بنیامین پاوارد، بازیکن نوجوان تیم لیل، پس از بازی در مسابقات زمین‌های خاکی ظهور کرد. او در این بازی‌ها، مؤدبانه با هواداران گفتگو و تعامل می‌کرد. این الگو، استاندارد است و در سراسر فرانسه اتفاق می‌افتد.
فضای انگلیس، نمونه‌ای کاملاً متضاد با فرانسه است: حضور در مسابقات سطح بالای جوانان در مراکز آموزشی پیشرفته، تنها با ارائه دعوت‌نامه امکان‌پذیر است. تأسیسات کاملاً بی‌نقص است و کارکنان امنیتی بازیکنان را از افراد بیرونی جدا می‌کنند. این شرایط را باشگاه‌هایی تعیین کرده‌اند که بازیکنان آن‌ها از پاداش‌های مالی برخوردارند و در محیطی بکر آموزش می‌بینند.
این عوامل، ممکن است کوچک به نظر برسد. اما اگر انگیزه‌هایی متفاوت ایجاد کند، می‌تواند نقشی کلیدی در توسعه بازیکنان داشته باشد. رویکرد دوم، انگیزش بیرونی بر مبنای پاداش (پول یا جایگاه) را تشویق می‌کند. رویکرد ساده فرانسه، انگیزش درونی را تشویق می‌کند که عمدتاً متکی بر علاقه، رضایت و چالش‌برانگیز بودنِ وظیفه است.
کارفرمایان شرکت‌ها نیز به انگیزش درونی کارکنان‌شان تمایل دارند. یکی از مربیان فوتبال می‌گوید: «بهترین محل برای کار کردن، جایی است که آن را به‌مثابه کار نبینید.»
-
پای‌بندی به فلسفه وجودی
اگر یافتن هویتی مشخص که سازمان را از رقبا متمایز می‌کند، برای سازمان دشوار باشد، پای‌بندی به آن دشوارتر خواهد بود. دنیای تغییرپذیری، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام می‌تواند به تفکر کوتاه‌مدت و تصمیمات انفعالی منجر شود. پای‌بندی به برنامه، حتی در زمان‌های دشوار، مستلزم حضور رهبری شجاع است.
تیم ملی فرانسه، چند رهبر شجاع داشته است: بین سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۴، فرانسه دو بار در دور اول بازی‌ها حذف شد و هرگر از دور یک‌چهارم نهایی صعود نکرد. در سال ۲۰۱۰ نیز تیم اعتصاب کرد. اما، در تمام این سال‌ها نیز فدراسیون فوتبال فرانسه به دیدگاه خود درباره نحوه بازی پای‌بند بود. درحالی‌که سایر کشورها به دنبال تقلید از سبک پاس‌های موفق اسپانیا یا روابط هماهنگ آلمان بین انجمن ملی و آکادمی‌های باشگاهی بودند، فرانسه به فلسفه توسعه خود پای‌بند بود. هوبرت فورنیه، مدیر فنی فدراسیون می‌گوید: «بازیکن نوعی تیم فرانسه، از نظر فنی، تاکتیکی و حس ورزشکاری، فردی کامل است.» منظور از «کامل»، «تطبیق‌پذیر» است: رویکرد فرانسه عمل‌گرا است. یعنی پرورش ستارگان فوتبال که توانایی و تمایل به تطبیق و پیشرفت در برترین مدارس لیگ‌های برتر اروپایی دارند. این بازیکنان می‌توانند در پست خاصی برای باشگاه‌های خود بازی کنند و در تیم فرانسه در پست دیگری ایفای نقش کنند.
شرکت‌ها چگونه تشخیص می‌دهند که باید به فلسفه‌ای پای‌بند باشند یا از مد زودگذری اجتناب کنند؟ آگاهی از زمان کنار گذاشتن راهبرد ضعیف به اندازه تدوین راهبرد عالی، اهمیت دارد. در این راستا باید پرسش‌های درستی مطرح شود و پاسخ داده شود: آیا این رویکرد در گذشته در مواجهه با تهدیدها یا فرصت‌های مشابه جواب داده است؟ آیا با زیرساخت اجتماعی، فرهنگی و تجاری موجود تناسب دارد؟ آیا ارزش‌ها و مقصد کسب‌وکار را نشان می‌دهد؟
-
سرمایه‌گذاری روی کشف و پرورش استعدادها
شرکت‌ها چگونه تشخیص می‌دهند که باید به فلسفه‌ای پای‌بند باشند یا از مد زودگذری اجتناب کنند؟ آگاهی از زمان کنار گذاشتن راهبرد ضعیف به اندازه تدوین راهبرد عالی، اهمیت دارد. در این راستا باید پرسش‌های درستی مطرح شود و پاسخ داده شود: آیا این رویکرد در گذشته در مواجهه با تهدیدها یا فرصت‌های مشابه جواب داده است؟ آیا با زیرساخت اجتماعی، فرهنگی و تجاری موجود تناسب دارد؟ آیا ارزش‌ها و مقصد کسب‌وکار را نشان می‌دهد؟
در فوتبال بین‌المللی، نمی‌توانید استعدادهایی را از سایر کشورها جذب کنید. این محدودیت ذهن را روی بهبود دارایی‌ها متمرکز می‌کند و اهمیت شبکه گسترده دیده‌بانی را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر، جوانان جذب‌شده در مرکز آکادمی فوتبال کلیر فونتین، هم درزمینه فوتبال و هم درزمینه ارزش‌ها و نگرش‌هایی آموزش می‌بینند که «پتانسیل فکری و انسانی آن‌ها» را ارتقا خواهد داد. این تمرکز روی شخص و نیز کارکنان، ارتباطی عاطفی ایجاد می‌کند که به بهبود عملکرد کمک خواهد کرد.
دیدیه دشامپ می‌گوید: «نقش من، داشتن قرارداد اخلاقی و ایجاد پیوندی مبتنی بر اعتماد است. انتخاب‌های من، سرمایه‌گذاری انسانی است: باید بازیکنان را بشناسید. بازیکنان شخصیت‌ها و دیدگاه‌های متفاوتی دارند. باید جایگاه بازیکنان را متناسب با دیدگاه آنان تنظیم کنید.»
در دنیای کسب‌وکار نیز، شرکت‌هایی که فرصت‌های توسعه فردی ارائه می‌کنند، شانس بیشتری برای نگهداشت استعدادها دارند. خروج تعداد زیادی از استعدادهای سازمان، همبستگی گروهی را کاهش می‌دهد و این امر موفقیت شرکت را با خطر مواجه می‌کند. بن داروین، متخصص همبستگی سازمانی، معتقد است آموزش استعدادهای جوانی که تطبیق‌پذیری بیشتری دارند، عملکرد بهتری در بلندمدت ایجاد می‌کند.
جمع‌بندی
فدراسیون فوتبال فرانسه، این پنج رفتار را اجرا کرده است و عنوان قهرمان جام جهانی را تا چهار سال دیگر در اختیار دارد. مسیر توسعه استعدادهای فرانسه، مسیری روان است و تیم ملی قهرمان این کشور به‌اندازه‌ای جوان است که در جام جهانی بعدی همین بازیکنان را در اختیار خواهد داشت. فوتبال، کارخانه آموزش دقیق استعدادها است و می‌توان درس‌های بسیاری از آن آموخت.
منبع
Lyttleton Ben, Eastham James, 2018, Five Smart Behaviors That Helped France Win the 2018 World Cup Can Help Businesses, Too, Available at: https://www.strategy-business.com/article/Five-Smart-Behaviors-That-Helped-France-Win-the-2018-World-Cup-Can-Help-Businesses-Too, Accessed 21.09.2018