ارتقای ۷ رتبه‌ای جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱
گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱، امروز ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۱ (۲۹ شهریور ۱۴۰۰) با موضوع «ردیابی نوآوری در میان بحران کووید ۱۹» منتشر شد.
در گزارش GII 2021، ضمن ارزیابی عملکرد نوآوری ۱۳۲ کشور جهان، جدیدترین روندهای نوآوری بررسی شده است.
ایران که در سال ۲۰۲۰ در جایگاه ۶۷ جهان قرار گرفته بود، در سال ۲۰۲۱ با ۷ پله صعود و کسب جایگاه ۶۰ جهان، یکی از کشورهایی است که بیشترین ارتقای رتبه را داشته است. در گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱، رده‌بندی کشورها به تفکیک منطقه و سطح درآمدی نیز ارائه شده است. ایران در میان کشورهای دارای درآمد متوسط به بالا در جایگاه ۱۳ و در میان کشورهای منطقه آسیای مرکزی و جنوبی، پس از هند، در جایگاه ۲ قرار گرفته است.
در گزارش GII 2021، از ۸۱ زیرشاخص در قالب ۷ رکن (۵ رکن مربوط به شاخص‌های ورودی و ۲ رکن مربوط به شاخص‌های خروجی) برای محاسبه امتیاز و رتبه کشورها استفاده شده است.
ایران، از نظر شاخص‌های ورودی در جایگاه ۸۶ و از نظر شاخص‌های خروجی در جایگاه ۴۴ قرار گرفته است. بدترین رتبه در میان ارکان ورودی مربوط به «نهادها» (۱۲۴) و بهترین رتبه مربوط به «سرمایه انسانی و پژوهش» (۴۹) است. در میان ارکان خروجی نیز، بهترین رتبه مربوط به «خروجی‌های دانش و فناوری» و «خروجی‌های خلاق» (۴۶) است.
در میان زیرشاخص‌های بررسی‌شده، بهترین رتبه‌ها مربوط به «نشان تجاری» (در رکن خروجی‌های خلاق) (۱)، «دانش‌آموختگان علوم و مهندسی» (در رکن سرمایه انسانی و پژوهش) (۳) و «طرح صنعتی» (در رکن خروجی‌های خلاق) (۴) است. بدترین رتبه‌ها نیز مربوط به «کیفیت رگولاتوری» (در رکن نهادها) و «نرخ تعرفه» (در رکن پیچیدگی بازار) (۱۳۰) و «سهولت شروع کسب‌وکار» و «ثبات سیاسی و عملیاتی» (در رکن نهادها) (۱۲۹) است.
یافته‌های کلیدی گزارش GII 2021 به شرح زیر است:
- سرمایه‌گذاری روی نوآوری در طول همه‌گیری کرونا، اگرچه در بخش‌ها و مناطق مختلف متفاوت بوده است، در مجموع تاب‌آوری شایان توجهی داشته است. با شروع همه‌گیری، مسئله تأثیر کرونا بر نوآوری مطرح شد و شواهد تاریخی حاکی از کاهش سرمایه‌گذاری روی نوآوری در شرایط بحرانی بود. اما با وجود شوک اقتصادی ناشی از همه‌گیری، میزان خروجی‌های علمی، هزینه تحقیق و توسعه، درخواست ثبت اختراع و معامله‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در سال ۲۰۲۰ روند رو به رشد داشته است. برای مثال:
- انتشار مقاله‌های علمی در سطح جهان ۷٫۶ درصد رشد کرده است.
- رشد تخصیص بودجه‌های دولتی در کشورهایی که هزینه تحقیق و توسعه آن‌ها زیاد است، همچنان ادامه داشته است. شرکت‌های برتر از نظر هزینه تحقیق و توسعه نیز در سال ۲۰۲۰ هزینه تحقیق و توسعه خود را حدود ۱۰ درصد افزایش دادند.
- درخواست ثبت اختراع از طریق سازمان جهانی مالکیت فکری نیز ۳٫۵ درصد افزایش یافت و پیشران آن فناوری پزشکی، دارویی و زیست‌فناوری بود.
- تعداد معامله‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر ۵٫۸ درصد رشد داشت که بالاتر از میانگین نرخ رشد ده سال گذشته است.
- پیشرفت در مرز فناوری، نویدبخش بوده است. توسعه سریع واکسن کووید ۱۹ امکان پیشرفت فناورانه را فراهم کرده است. پیشرفت در سایر حوزه‌های فناوری مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات و انرژی تجدیدپذیر نیز ادامه دارد و این پیشرفت پتانسیل ارتقای استانداردهای زندگی، بهبود سلامت بشر و حفاظت از محیط‌زیست را دارد.
- تعداد کمی از کشورها همواره در اوج عملکرد نوآورانه بوده‌اند. کشورهای سوئیس، سوئد، ایالات متحده آمریکا و انگلیس طی سه سال گذشته جزء ۵ کشور برتر بوده‌اند و کره جنوبی برای اولین بار در سال ۲۰۲۱ به جمع ۵ کشور برتر پیوسته است. ۲۵ کشور نوآور برتر GII 2021 عمدتاً از اروپا هستند و پنج کشور آسیایی جزء ۱۵ کشور برتر قرار دارند (کره جنوبی (۵)، سنگاپور (۸)، چین (۱۲)، ژاپن (۱۳) و هنگ‌کنگ (۱۴)).
- کشورهای منتخب دارای درآمد متوسط، در حال تغییر دورنمای نوآوری هستند؛ چین، ترکیه، ویتنام، هند و فیلیپین وزن خود را افزایش می‌دهند. چین، همچنان تنها اقتصاد دارای درآمد متوسط است که در میان ۳۰ کشور نوآور برتر جهان جای دارد. ترکیه (۴۱)، تایلند (۴۳)، ویتنام (۴۴)، روسیه (۴۵)، هند (۴۶)، اوکراین (۴۹) و مونتنگرو (۵۰) خود را در میان ۵۰ کشور برتر GII 2021 جای داده‌اند. چهار کشور ترکیه، ویتنام، هند و فیلیپین با فرارسی نظام‌مند توانسته‌اند جایگاه خود را در این رده‌بندی ارتقا دهند و در کنار هم پتانسیل تغییر دورنمای نوآوری جهان را دارند.
- برخی کشورهای در حال توسعه، عملکردی فراتر از سطح توسعه اقتصادی خود دارند. هند، کنیا، جمهوری مولداوی و ویتنام رکورد عملکرد نوآورانه فراتر از سطح توسعه کشور خود را برای یازدهمین سال متوالی ثبت کرده‌اند. برزیل، ایران و پرو برای اولین بار در سال ۲۰۲۱، عملکردی فراتر از سطح توسعه خود داشته‌اند.
- جغرافیای نوآوری جهانی به طور نامتقارن در حال تغییر است. آمریکای شمالی و اروپا همچنان رهبر نوآوری جهان هستند. عملکرد نوآوری آسیای جنوی شرقی، آسیای شرقی و اقیانوسیه، طی یک دهه گذشته بیشترین پویایی را داشته است. آفریقای شمالی و آسیای غربی، آمریکای لاتین و کارائیب، آسیای مرکزی و جنوبی و صحرای آفریقا در جایگاه بعدی قرار دارند. در آمریکای لاتین و کارائیب، تنها کشورهای شیلی، مکزیک، کاستاریکا و برزیل در میان ۶۰ کشور برتر جای گرفته‌اند. به جز مکزیک، تعداد کمی از کشورهای این منطقه جایگاه خود در GII را طی ۱۰ سال گذشته ارتقا داده‌اند. در صحرای آفریقا نیز موریس و آفریقای جنوبی در میان ۶۵ کشور برتر قرار دارند و کنیا و تانزانیا عملکرد خود را بهبود داده‌اند و در جایگاه زیر ۱۰۰ قرار گرفته‌اند.
- خوشه‌های جدید علم و فناوری در حال ظهور است که عمدتاً در چند کشور محدود قرار دارند. یوکوهاما ـ توکیو برترین خوشه علم و فناوری است و پس از آن شنزن ـ هنگ‌کنگ ـ گوانگجو، پکن، سئون و سن‌خوزه ـ سان‌فرانسیسکو جای دارد. ایالات متحده آمریکا همچنان بیشترین خوشه‌های برتر را در خود جای داده است و پس از آن چین، آلمان و ژاپن قرار دارند. بیشترین افزایش خروجی‌های علم و فناوری مربوط به خوشه‌های چینی است. برزیل، چین، هند، ایران، ترکیه و روسیه کشورهای دارای درآمد متوسط با خوشه‌های برتر علم و فناوری هستند و بیشترین رشد مربوط به دهلی، بمبئی و استانبول است.
برای دانلود گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱، اینجا کلیک کنید.